Tilkynningar

Fræðsla

Um Vöruvaktina

Endurskinsmerki sem ekki standast kröfur geta skapað falskt öryggi. Viðurkennd merki gera einstakling sýnilegan fyrir ökumann með lágu ljósin í allt að 125 metra fjarlægð. Merki sem ekki uppfylla staðalinn gera hann hins vegar ekki sýnilegan fyrr en í aðeins 30 metra fjarlægð, munurinn getur ráðið úrslitum.

Ábendingum um endurskinsmerki sem grunur leikur á að uppfylli ekki kröfur má koma á framfæri við HMS í gegnum heimasíðuna: www.voruvaktin.is

Endurskinsmerki eiga að vera CE-merkt og með staðalsnúmerinu EN 17353

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (HMS) hvetur alla vegfarendur til að nota endurskinsmerki nú þegar dagarnir styttast og skólarnir hefja göngu sína á ný. Börn eru sérstaklega viðkvæmur hópur í umferðinni, og rétt notkun endurskinsmerkja getur skilið á milli lífs og dauða.

Við val á endurskinsmerkjum er mikilvægt að hafa í huga að ekki er hægt að meta gæði þeirra með berum augum. Þess vegna hvílir rík skylda á framleiðendum, innflytjendum, dreifingaraðilum og söluaðilum að tryggja að merkin uppfylli allar öryggiskröfur.

HMS hvetur fólk til að skoða vel merkingar á vörunni eða umbúðum. Endurskinsmerki eiga að vera CE-merkt og með staðalsnúmerinu EN 17353. Slík merking er staðfesting á að varan hafi verið prófuð og veiti það öryggi sem ætlast er til.

Verum sýnileg með öruggt endurskinsmerki

Um samsetningu, framleiðslueiginleika og merkingu á kristallsgleri gilda reglur nr. 382/2007 sem byggir á tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins nr. 69/493/EB.

Innan Evrópu gilda sérstakar reglur um samsetningu, framleiðslueiginleika og merkingu á kristalgleri og er eftirlit með því í höndum Neytendastofu. Taka reglurnar til fyrirtækja sem selja tilteknar vörutegundir sem falla undir vörulið 7013 samkvæmt tollskrá. Markaðssetning og auglýsing á þessum vörum er einungis heimil ef upplýsingar um samsetningu, framleiðslueiginleika og merking vörunnar er með þeim hætti sem tilgreint er í viðauka I í reglunum. 

Eftirlit með samsetningu, framleiðslueiginleikum og merkingum á kristalgleri

Um merkingar á skóm gilda reglur nr. 381/2007, um merkingar efnis í skófatnaði. Í reglunum er að finna nákvæmar upplýsingar um hvað telst til skófatnaðar, hvernig ber að haga merkingum auk þess sem þar er að finna í viðauka skilgreiningu á efnum og samsvarandi skýringarmyndum sem notast má við. Fyrir neðan má sjá dæmi um merkingar á skóm. Frekari upplýsingar um textílvörur eru hér á heimasíðu Neytendastofu.

Eftirlit með merkingum á skóm er í höndum Neytendastofu. Um merkingar efnis í skófatnaði gilda sérstakar reglur, líkt og við á um textílvörur en skv. reglunum telst til skófatnaðar allar vörur með sólum sem ætlað er að verja eða þekja fætur. Einungis er heimilt að markaðssetja skófatnað ef upplýsingum um samsetningu hans er komið á framfæri með merkingum. Notast skal við viðurkennd heiti og á sérstöku formi sem kveðið er sérstaklega á um í reglum. Á skóm er heimilt að notast við skýringarmyndir í stað texta en upplýsingarnar skulu að minnsta kosti tilgreindar á öðrum skó hvers pars. Þetta er hægt að gera með því að prenta upplýsingarnar, líma þær eða greypa á skóinn eða nota á fastan merkimiða. Merkingarnar skulu vera læsilegar, aðgengilegar og skýringamyndir skulu vera nægilega stórar.

Merkingar á skóm

Um textílvörur gilda reglur nr. 220/2015, um heiti og merkingu textílvara, sem innleiða reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins nr. 1007/2011 og nr. 286/2012. Textílvörur í skilningi reglnanna eru allar vörur sem unnar eru úr textíl, þ.e. ýmis konar efni sem framleidd eru úr þráðum af mismunandi uppruna eins og til dæmis ull, bómull og viskós.

Á heimasíðu stofnunarinnar eru aðgengilegar ákvarðanir sem teknar hafa verið af Neytendastofu sem byggja á reglum um textílmerkingar.

Frekari upplýsingar um textílvörur má finna á heimasíðu Neytendastofu.

Eftirlit með textílvörum er í höndum Neytendastofu og ber framleiðendum textílvara að merkja vörur sínar með þar til gerðum merkingum. Textílvörur eru allar vörur sem unnar eru úr textíl. Textíll  eru ýmis konar efni sem framleidd eru úr þráðum af mismunandi uppruna eins og til dæmis ull, bómull og viskós. Ef vara hefur verið framleidd utan Evrópu og ber ekki textílmerkingar í samræmi við gildandi reglur ber innflytjandi ábyrgð á að bæta úr upplýsingagjöfinni þannig að tryggt sé að neytendur séu ávallt rétt upplýstir.

Í reglunum er ekki fjallað um skyldu til að merkja vörur með þvottaleiðbeiningum eða stærð heldur innihald textílsins, þ.e. úr hvaða efni varan er framleidd, hvaða textílheiti skuli notast við og að skýrt skuli greina frá prósentuhlutföllum ef um textíltrefjablöndu er að ræða. Þá skal þess gætt ef varan er sett saman með mörgum efnisþáttum, t.d. þegar flík er fóðruð, skal gefa upplýsingar um hvern efnisþátt fyrir sig.

Textílvörur

Lestu alltaf leiðbeiningar sem fylgja stólnum áður en hann er settur í bílinn.

Sumir bílstólar þurfa alltaf að vera festir með belti, líka þegar þeir eru ekki í notkun.

Mikilvægt er að velja stól sem hentar bílnum, ekki allir stólar passa í öll ökutæki.

Sessur með baki, á ensku booster seat, eru bílstólar sem henta börnum sem hafa náð 100 cm að hæð og flestir eru nothæfir upp að 135-150 cm. Þessir bílstólar hækka barn í bílsætinu þannig að öryggisbelti bílsins liggi rétt yfir öxl og mjaðmir. Bakið veitir aukin þægindi og hliðarvernd, sérstaklega við hliðarárekstur.

Þessi tegund bílstóla virkar oft einföld í notkun en mikilvægt er að lesa vel og vandlega leiðbeiningarnar sem fylgja með stólnum. Þar koma fram mikilvæg atriði um hvernig á að festa stólinn – bæði þegar hann er í notkun og ekki. Margir þessa stóla koma með ISOFIX festingum meðan aðrir eru einungis festir með bílbelti.

Í leiðbeiningunum getur komið fram að sumir þessara stóla þurfa ávallt að vera festir með bílbelti, óháð því hvort barn sitji í stólnum eða hvort stóllinn er festur með ISOFIX festingum. Stóll sem er ekki rétt festur getur skapað mikla hættu ef slys verður.

Bílstólar eru einungis öruggir ef þeir eru rétt notaðir og því skiptir miklu máli að lesa leiðbeiningarnar vel áður en stóll er tekin í notkun.

Barnabílstólar - Sessur með baki

Ef skemmtibátur sem skylt er að CE-merkja en hefur ekki verið CE-merktur af framleiðanda áður en hann var fluttur til landsins, getur innflytjandi hans staðið frammi fyrir tveimur kostum:

Að láta framkvæma nauðsynlegar prófanir á bátnum hjá viðurkenndum aðila til að fá CE-merkingu. Þetta getur falið í sér kostnað.

Að senda bátinn út af Evrópska efnahagssvæðinu.

Nánari upplýsingar um innflutning skemmtibáta má finna á vef Samgöngustofu.

Sérhvert skip, 6 m og lengra, er skráningarskylt á Íslandi líkt og kemur fram í II. kafla skipalaga, nr. 66/2021.

Skemmtibátar sem smíðaðir eru eftir 16. júní 1998 verða í öllum tilvikum að vera CE-merktir, óháð því í hvaða landi þeir voru smíðaðir. 

Um skemmtibáta sem smíðaðir eru fyrir þá dagsetningu gildir í meginatriðum að:

1) Bátar frá EES (Evrópska efnahagssvæðinu): Ef báturinn var smíðaður eða fluttur inn á svæðið fyrir 16. júní 1998 þarf hann ekki að vera CE-merktur.
2) Bátar frá þriðja landi (utan EES): Ef báturinn er ekki CE-merktur er ekki heimilt að flytja hann til lands innan EES.
3) Bátar sem koma frá þriðja landi, en voru sannanlega smíðaðir í landi innan EES eða teknir í notkun þar fyrir 16. júní 1998, þurfa ekki að uppfylla kröfuna um CE-merkingu.

Reglur 592/1994 (Norðurlandareglur) gilda fyrir báta sem eru 6-15 m og smíðaðir fyrir 16. júní 1998.

Skemmtibátur (e. recreational craft) er hvers konar bátur sem er ætlaður til íþrótta og tómstunda, óháð því hvernig hann er knúinn áfram.  Þetta á við um báta með bollengd frá 2,5 m til 24 m sem og allar sæþotur sem eru styttri en 4 m. 

Innflutningur skemmtibáta er háður samþykki Samgöngustofu. Stofnunin metur hvort skemmtibátar uppfylli reglur og öryggiskröfur sem gilda. Það sama á við um hálfsmíðaða báta, íhluti og vélar í skemmtibáta.

Keppnisbátar, kanóar, kajakar, brimbretti, gondólar og hjólabátar eru undanþegnir þessum reglum. Sama gildir um upprunalega sögulega báta sem hannaðir voru fyrir 1950, sem og tilraunabáta.

Innflutningur skemmtibáta

Af hverju skipta orkumerkingar máli fyrir neytendur?

Orkumerkingar eru ekki aðeins lagaleg krafa,  þær veita neytendum mikilvægar upplýsingar sem gera þeim kleift að:

bera saman orkunýtingu tækja og taka upplýsta ákvörðun við kaup,

stuðla að minni umhverfisáhrifum með því að velja sparneytin tæki,

hvetja framleiðendur til nýsköpunar og orkunýtni, þar sem hærri orkunotkun getur dregið úr samkeppnishæfni vöru á markaði.

Hvítvörur og eldunartæki eru í notkun daglega á flestum heimilum og hafa veruleg áhrif á heildarorkunotkun heimila. Rétt og sýnileg orkumerking er því lykilatriði til að styðja við sjálfbærar neysluvenjur og markmið stjórnvalda í loftslagsmálum.

Húsnæðis- og Mannvirkjastofnun (HMS)

Fyrr á árinu stóð Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (HMS) fyrir markaðseftirliti með orkumerkingum á hvítvörum og eldunartækjum, sem eru meðal algengustu heimilistækja í notkun. Um var að ræða kælitæki, þvottavélar, þvottavélar með þurrkara, þurrkara, uppþvottavélar, gufugleypa og bakarofna. Heimsóttir voru tólf rekstraraðilar á höfuðborgarsvæðinu og alls voru 1.148 tæki skoðuð.

Niðurstöður voru jákvæðar í heild: 88% tækja voru rétt merkt og án athugasemda. Af þeim 1.148 tækjum sem skoðuð voru, voru 1.012 í samræmi við reglugerð, en frávik komu fram hjá 136 tækjum. Þau frávik skiptust í tvo meginflokka: annars vegar vantaði orkumerkinguna alfarið og hins vegar var hún ófullnægjandi.

Ellefu af tólf fyrirtækjum brugðust hratt og vel við athugasemdum og leiðréttu merkingar í samræmi við kröfur. Costco gerði hins vegar ekki nauðsynlegar úrbætur og voru lagðar dagsektir á fyrirtækið í samræmi við ákvæði laga og reglugerða.

Markaðseftirlit tryggir trúverðugleika kerfisins

Skipulegt markaðseftirlit, líkt og það sem HMS framkvæmir reglulega, tryggir að neytendur geti treyst því að upplýsingar á miðum séu réttar og samanburðarhæfar. Slíkt eftirlit styður einnig við sanngjarna samkeppni og ver fyrirtæki sem leggja sig fram um að fylgja reglum.

HMS mun áfram hafa virkt eftirlit með orkumerkingum og visthönnun til að stuðla að öflugum og áreiðanlegum markaði með orkunýtin heimilistæki.